فهرست موضوعات
- 1 ثبت برند و علامت تجاری چیست؟
- 2 اهمیت ثبت برند
- 3 تعریف علامت تجاری
- 4 مزیتهای ثبت برند یا علامت تجاری
- 5 ایده اولیه برای راه اندازی کسب و کار
- 6 شخصیت سازی برند
- 7 چگونه برای خدمات یا کالای خود نام گذاری کنیم؟
- 8 آرم یا لوگو نماد و نشان بیرونی یک برند
- 9 تلهٔ گسترش برند
- 10 رشد و توسعه برند
- 11 مراحل ثبت علائم تجاری در ایران
- 12 هزینههای ثبت برند در ایران چقدر است؟
- 13 برندهای غیرقابل ثبت در ایران
اگر آفریننده، تولید کننده و یا عرضه کنندهٔ محصول یا خدمات ویژهای هستید، این پرسش برایتان پیش میآید که چرا با وجود عدم اجبار و الزام در ثبت علامت تجاری محصولات یا خدماتتان، بهتر است که صاحب برند باشید؟
این مقاله را تا پایان پیگیری کنید و پاسخ پرسشهایتان در این زمینه دریافت کنید.
ثبت برند و علامت تجاری چیست؟
ثبت برند، مارک، نشان، نام و نما نام، اسم و یا علامت تجاری، به رسمیت شناخته شدن فعالیت ویژهٔ شما و همکارانتان در بازارها و جوامع است.
این به رسمیت شناخته شدن، به معنی معرفی، مالکیت و هویت یافتنِ محصول و خدمات شما میان مردم و مشتریان و رقبا یا بازاریان است.
ثبت برند، ثبتِ حفاظی است برای در امان نگه داشتن صاحبان خدمات و محصولات در هر زمینهای. اعم از هنری و خدماتی و صنعتی و تجاری و غیره در برابر تقلیدها و تهمتها و باید و نبایدها، و به همین دلایل است که ثبت علامتهای تجاری در میان تولید کنندگان جوامع گوناگون از ارزش و اهمیت خاصی بر خوردار است.
اهمیت ثبت برند
کودکی را تصور کنید که زاده میشود بی هیچ نام و نشانی و رشد میکند بی هیچ نام و نشانی. آیا بی نام و نشان میتواند به مدرسه برود، آیا بی نام و نشان میتواند سفر کند؟ میتواند ملک یا خودرویی بخرد؟ میتواند در جایی مشغول به کار و فعالیت شود؟ اصلاً میتواند شناخته شود؟
بی گمان پاسخ این پرسشها منفی است.
مثال بالا نمونهٔ واضحی است پیرامون اهمیت ثبت برند و علائم تجاری.
نامیده شدن
نامیده شدن، سادهترین ارزش و اهمیت ثبت برند است. شما با ثبت نام ونشانِ خدمت و فعالیت خودتان، این امکان را فراهم میکنید که توسط دیگران نامیده شوید. نامیده شدن به گونهای همان شناخته شدن نیز هست.
شناخته شدن
در میان جوامع، هر فرد یا سازمان، هر اداره یا آموزشگاه و هر مکان یا فروشگاه را پیش از ویژگیها و فعالیتهایش، پیش از تاریخچهٔ دیروز و حال امروزش، به نام و نشانش میشناسند.
برای مثال وقتی در جایی هستید که نمیدانید کجاست و یا با کسی مواجه شدهاید که نمیدانید کیست، اولین پرسش و خواهش شما شناسایی آن فرد یا مکان است. این جا کجاست؟ او کیست؟ پاسخ به این پرسشها در اولین کلام، نام آن فرد و جایگاه است.
ثبت برند نیز پیرو مثال بالا، شما را به مشتریان و رقبا میشناساند. البته فعلاً یک شناسایی کلی و در حد نام و نشان. زیرا چیزی که باعث شناخت بیشتر و عمیقتر از خدمات و محصولات شما میشود ویژگیها و تفاوتهای شما با دیگر خدمات و محصولات مشابه است.
متفاوت شدن
با ثبت برند و نشان تجاری میتوانید برای خدمات و محصولاتتان هویت سازی کنید و منحصر به فرد شوید. با ثبت برند یا علامت تجاری میتوانید ویژگیهای انحصاری کالا یا خدمات خود را تعریف و تبلیغ کنید. این ویژگیها و هویت سازی انحصاری، شما و برندتان را از دیگر برندها و کالاها و خدمات مشابه، متمایز و متفاوت میکند.
پیش شرط این متفاوت شدن و هویت سازی قطعاً دیده شدن کالا یا خدمات و محصولات شماست.
دیده شدن
برای دیده شدن، پیش از کیفیت عالی و عرضهٔ خدمات متفاوت و ویژه، باید نشانی خلاقانه و اثر گذار برای محصولات و خدمات خود داشته باشید. که این موضوع مهم میّسر نمیشود مگر با ثبت برند.
یکی از مراحل ثبت برند، طراحی و تأیید آرم و نشانه یا لوگو تایپ برند شماست. پس ثبت برند و در ادامهٔ آن ثبت آرم و نشان برند شما از تاثیرگذار ترین عوامل دیده شدن محصول و خدمات شما در کنار کیفیت بالای کارتان است.
لوگو تایپ یا آرم و نشان برندتان را به گونهای طراحی کنید که در اوج سادگی نمایانگر هویت و کاربرد و ویژگیهای کار شما باشد.
شرکت آروین ثبت به شما پیشنهاد میکند که آرم و لوگو برندتان را به گرافیستهای دانا و توانمند و خبره بسپارید و از آنها بخواهید که حرف اول نام برند شما را با حروف پارسی یا انگلیسی به صورت آرم طراحی کنند، یا آن که اگر علامت تجاری شما کوتاه است، نام آن را به طور کامل طراحی کنند.
هم چنین میتوانید آرم تصویری برای برندتان طراحی کنید. به این شکل که تصویر آرم و نشان شما همه یا بخشی از خدمات مربوط به کارتان را به نمایش بگذارد. و کاملاً به آنچه میآفرینید و عرضه میکنید مربوط باشد. یا آن که تماماً تصویرِ نامِ برندتان باشد. و یا ترکیبی از نام و تصویر، یا ترکیبِ بخشی از هر کدام.
همهٔ این توضیحات پیرامون آرم و نشان تصویری شما، برای آن است که این آرم و نشان میتواند به شدت در سرعت پیشرفت و شهرت کاری شما تاثیرگذار باشد. و خواسته و ناخواسته در حافظهٔ بصری افراد ثبت و ماندگار شود.
اکنون با توجه به آنچه پیرامون بدیهیترین مزایای ثبت علامت تجاری گفتیم، میتوانیم تعریف جامع و کاملی از برند و نام تجاری داشته باشیم.

تعریف علامت تجاری
برند یا علامت تجاری، نامی است که آفرینندگان محصولات و خدمات، به وسیلهٔ آن کالا یا خدمات خود را مینامند، میشناسانند، به نمایش میگذارند و هویت مستقل و متفاوت به آن میبخشند.
اکنون در این بخش از مقاله، شرکت آروین ثبت، مزایای دیگری از ثبت برند را برای شما خوانندهٔ گرامی شرح میدهد تا بتوانید به طور کامل پاسخ پرسشهایتان را دریافت کنید. و چنانچه هنوز پیرامون ثبت شرکت و مزایا و قوانین آن پرسشی برای شما وجود داشت، با کارشناسان و وکلای ما از راههای زیر در ارتباط باشید.
مزیتهای ثبت برند یا علامت تجاری
- به رسمیت شناخته شدن در برابر قانون.
- نشان تجاری به مثابهٔ ثروت و دارایی.
- سهولت در بازاریابی.
- درآمدزایی از طریق اعطای نمایندگی.
- امکان دریافت وام از مؤسسات و بانکها.
- امکان ثبت قانونی شرکت.
به رسمیت شناخته شدن در برابر قانون
با به ثبت رساندن نام ونشان تجاری محصولات و خدمات خود در برابر قانون به رسمیت شناخته میشوید. به این صورت که میتوانید هر گونه شکایت نامه و اعتراضی را پیرامون تعدّی و تقلید اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به نام و نشان تجاری خود، تقدیم قانون کرده و درخواست رسیدگی کنید.
هم چنین میتوانید با ثبت نام و نشان تجاری محصولات و خدماتتان، در برابر اعتراضات و شکایات دیگران نسبت به تعدّی و تقلید به نام و نشان کالا و خدماتشان بایستید. و در برابر قانون از خودتان و کسب و کارتان دفاع کنید.
پس اگر نام و نشان تجاری خود را ثبت نکنید، این امکان را به رقبای خود دادهاید که به خلاقیت و هویت مستقل کسب و کارتان و حتی نام و نشان ظاهری کالا و خدمات شما تعدّی کنند و آن را به نام خود به ثبت برسانند. یا برعکس، به شما تهمت تعدّی و تقلب وارد کنند.
خوب است بدانید که در ثبت نام و نشان تجاری، اولویت با کسی است که برای ثبت بر دیگری پیشی بگیرد. یا به عبارت دیگر، نام و نشانهای تجاری را بر اساس اولویت اقدام افراد ثبت میکنند، نه بر اساس آن که واقعاً چه کسی برای اولین بار آن را به زبان آورده یا خلق کرده است. پس لطفاً زمان را از دست ندهید و ایدههای خود را به رقبایتان نسپارید.
نشان تجاری، به مثابهٔ ثروت و دارایی
از مهمترین مزایای ثبت برند این است که، با تقویت و شهرت و کسب اعتبار برای نام و نشان تجاریتان میتوانید آن را به ثروتی بزرگ تبدیل کنید. و مثل ملک یا خودرو، آن را به فروش و مزایده بگذارید.
البته برای تبدیل شدن نام و نشان تجاری به یک سرمایهٔ بزرگ، راهها و ترفندهای زیادی وجود دارد. در واقع این دستاورد به هیچ وجه اتفاقی و ساده نیست و نیازمند و دانش و مهارت خاصی است که سعی میکنیم تا حدودی این مهارتها را در همین مقاله به شما بیاموزیم.
سهولت در بازاریابی
با ثبت نام و نشان تجاری محصولات و خدماتتان، میتوانید همان طور که گفته شد برند خود را در بازار جهانی تبلیغ و عرضه کنید. آن را بنامید و بشناسانید و مشتریان خود را بیابید و با آگاهی بر تغییر نیازها و خواستهٔ آنها، پیشرفت کنید، تغییر کنید و همواره رو به جلو باشید.
درآمدزایی از طریق اعطای نمایندگی
با ثبت برند و به رسمیت شناخته شدن محصولات و خدمات خود میتوانید اقدام به اعطای نمایندگی کنید. و از این طریق نیز بدون زحمت و هزینهٔ خاصی صاحب درآمدی مستقل شوید. و همچنین مسبب اشتغال زایی و کسب درامد برای نمایندگانِ نام و نشان تجاری خود شوید.
و در کنار همهٔ این مزیتها، با اعطای نمایندگی به تبلیغات و شناساندن هرچه بیشتر محصولات و خدمات خود به مردم و مشتریان و سایرین، کمک خواهید کرد.
امکان دریافت وام از مؤسسات و بانکها
یک برند ثبت شده و قانونی، این امکان را دارد که از بانکها و مؤسسات اعتباری درخواست وام و کمک هزینه کند.
وام دریافت شده میتواند صرف بالا بردن کیفیت کالا و خدمات شما بشود. یا آن که برای تبلیغات وبازاریابی محصولات و خدماتتان استفاده شود.
پس از این هزینهها، بی گمان کسب و کارتان سود دو چندان خواهد داشت و پرداخت اقساطِ وامهای بانکی شما به هنگام و بدون استرس انجام خواهد شد.
ثبت قانونی شرکت
قطعاً بدون ثبت نام و نشان تجاری، نمیتوانید شرکت مستقل برای کسب و کارتان به ثبت برسانید. چرا که پیش شرط یک شرکت، چه خاص و چه عام، ثبت برند آن شرکت است.
برای اطلاعات بیشتر پیرامون ثبت شرکت نیز میتوانید با کارشناسان ما در آروین ثبت تماس بگیرید.
تا کنون با مزیتها و اهمیتهای ثبت برند آشنا شدید. اما پیش از مرحلهٔ ثبت برند، ترفندها و روشهایی را باید بدانید و به کار ببرید تا نام و نشان تجاری شما آیندهٔ روشنی داشته باشد.
در ادامهٔ این مقاله، برخی از این روشها و ترفندها را به شما میآموزیم.
با آروین ثبت همراه باشید.
پیش از آغاز این مطالب دو کتاب بسیار مفید در این زمینه را به شما معرفی میکنیم که مهمترین بخشهای آن را در مطالب زیر برایتان خلاصه میآوریم.
کتاب برند قدرتمند، راهنمای گام به گام ساخت برند نوشتهٔ احسان مهدی نژاد و محمد متانت. و کتاب نامهای تجاری، تنبل، زرنگ، خنثی، نوشتهٔ احسان مهدی نژاد.
ایده اولیه برای راه اندازی کسب و کار
ایدهٔ اولیهٔ شما برای کسب و کارتان چیست؟ آیا مهارت و هنر خاصی دارید؟ آیا صرفاً سرمایه دار هستید؟ یا صرفاً صاحب نیروی کار هستید؟ یا آنکه نیازی را در جامعه حس کردهاید که توانایی برطرف کردن آن را دارید؟
شما هر کدام از موارد بالا را در اختیار داشته باشید، باز هم باید صاحبِ یک ایدهٔ منطقی و درست باشید. ایدهای خلاقانه و کاربردی به دور از فانتزی و توّهم.
حتی اگر ایدهٔ اولیهٔ شما ایدهای منطقی اما ساده و بدون استراتژی باشد، موفقیت شما در کسب و کارتان نسبی و بدون تضمین خواهد بود.
اما داشتن یک ایدهٔ خلاق و قدرتمند میتواند این امکان را به شما بدهد که با خیالی آسوده سراغ ثبت برند، جذب نیروی کار، جذب سرمایه یا سرمایه گذار و دیگر نیازمندیهای کسب کار خود بروید.
البته شما با داشتن یک ایدهٔ ساده هم میتوانید کارتان را شروع کنید.
برای مثال ایدهٔ داشتن یک بستنی فروشی خیلی ساده است. اما اگر این ایدهٔ ساده ترکیب شود با این پیشنهاد که بستنیها در ترکیب با موز و اسمارتیز، در لیوان و با نیهای ضخیم عرضه شوند، میتوان آیندهٔ آن ایدهٔ ساده را در حد و اندازهٔ موفقیت و شهرتِ امروزِ آیس پک تضمین کرد.
پس تا میتوانید به ایدهٔ اولیهٔ خود فکر کنید، دربارهاش مطالعه، پرس و جو و جست و جو کنید، تا به بهترین نتیجهٔ ممکن دست پیدا کنید.
همچنین کارشناسان خبرهٔ ما در موسسهٔ آروین ثبت نیز میتوانند، خدمات و مشاورههای لازم در این زمینه را در اختیارتان بگذارند.

شخصیت سازی برند
همان طور که در قسمت پیشین برایتان شرح دادیم، موفقیت در حالتی برای شما قابل تضمین و پیش بینی شده است که ایدهای به تمامی خلاق و قدرتمند داشته باشید. یا آنکه ایدهٔ ساده و منطقی خود را با یک تفکر و ترفند تازه ترکیب کنید.
در واقع برای آنکه نام و نشان تجاری شما به تمامی نیرومند و توانا باشد باید، ایده، نام، لوگو یا نشان و رنگ قدرتمند داشته باشید. البته فراموش نکنید که این موارد بدون وجود کیفیت بالا در عرضهٔ محصولات و خدمات، عمر طولانی نخواهد داشت و خیلی زود، دستِ صاحبان برندهای خوش ظاهرِ بد باطن برای مشتریان و مردم رو خواهد شد.
برای ساخت برند قدرتمند باید هویت و شخصیتِ نام و نشان تجاری خود را تقویت کنید. برای این کار چند کلید در اختیار شما قرار میدهیم.
کلید اول: تخصص
سعی کنید در ابتدای شروع یک کسب و کار و برند سازی، حداقل متخصص یک کار باشید. در آن کار حرفهای و بهترینِ بهترینها شوید. تا مرجع بازار باشید و یکی از مهمترین استراتژیهای برندینگ را در اختیار داشته باشید.
مثلاً یک متخصص حرفهای مثل پروفسور سمیعی میتواند با تخصص و مهارت خود یک برند قدرتمند جهانی باشد.
کلید دوم: ترکیب، تلخیص، نوآوری
متخصصین و طراحان خلاق در کادر نیروهای کار شما میتوانند با ترکیب یا تلخیص و خلاقیت در ظاهر و کاربری کالا و خدمات مجموعهٔ شما، کالا یا خدماتی تازه را به بازار عرضه کنند و موجب خاص شدن، شهره شدن و بر سر زبان افتادن برند شما شوند
اگر این ترکیب و تخلیص و نوآوری هم راستا با نیازهای جدید جامعهٔ مدرن باشد، عمر کالا یا خدمات شما نامحدود خواهد بود، و درآمد و موفقیت شما همیشگی.
کلید سوم: نامی درخور و مبتنی بر آگاهی
سالها پیش جزیرهای در کارائیب، خوک نام داشت و هیچ توریستی نه آن را میشناخت و نه در آن پا میگذاشت. تا اینکه نام آنجا را به جزیرهٔ بهشتی یا پارادایز تغییر دادند و پس از مدتی سیل توریستها به آنجا سرازیر شدند.
برای بیان و درک بهتر، مبحث نام گزاری را به بخشهای زیر تقسیم بندی کردهایم. و هر کدام را برای شما جداگانه توضیح خواهیم داد.
- اسامی تصویری
- اسامی استعارهای
- اسامی ترکیبی
- اسامی اشخاص و موجودات
- اسامی ساختگی و دگرگون شده
- اسامی مرتبط به کالا و خدمات
- اسامی ملّی و تاریخی
- تجانس آوایی و تکرار
- اسامی اختصاری و سرواژهها
- اسامی جغرافیایی
- اسامی مواد اولیّه
اسامی تصویری
برندهایی مثل اپل به معنی سیب و شل به معنای صدف، از این دسته اسامی استفاده کردهاند و بسیار هم موفق هستند. چرا که تصویر همواره از دیرباز قدرت زیادی در برقراری ارتباط و انتقال مفهوم داشته است. مشهور است که برای به خاطر سپردن نوشتهها، آنها را با تصاویر مربوط به آن همراه میکنند تا تأثیر و ماندگاری دو چندان بر ذهن مخاطب بگذارد.
اسامی استعارهای
اسامی استعارهای بسیار هوشمندانه و جذاب هستند.
این اسامی در لحظه ذهن مخاطب را درگیر کرده و به او لذت کشف رابطهٔ میان کاربری و نام کالا یا خدمات را میدهند. و از این رو بسیار مؤثر و جذاب خواهند بود.
مانند برگزیدن نام سلیمان برای یک شرکت صادرات فرش و یا انتخاب نام بقچه برای یک اپلیکیشن ارسال نان داغ به منازل.
اسامی ترکیبی
گزینش نام ترکیبی، کاری حساس و ظریف است. نام ترکیبی میتواند ترکیب دو کلمه یا بخشهایی از حروفِ چند کلمه باشد.
همچنین نام ترکیبی میتواند ترکیب عدد و واژه باشد. نامهای ترکیبی نامهایی به روز و مدرن هستند که به شدّت مورد استقبال نسل جدید قرار گرفتهاند.
اپلیکیشن شارژمان که ویژهٔ مدیریت شارژ آپارتمانهاست و یا برند سون آپ که ترکیب عدد و واژه به زبان انگلیسی است، نمونههای خوبی در اسامی ترکیبی هستند.
نامهایی که ساختار نیمه عبارت گونه دارند هم در دستهٔ اسامی ترکیبی قرار میگیرند، اما این گونه نامها به خاطر طویل شدن و موجز نبودنشان، اگر هوشمندانه انتخاب نشده باشند، نامهای موفقی نخواهند بود.
اسامی اشخاص و موجودات
گاهی محصولات را بی دلیل و با دلیل با اسامی شخص یا حیوان یا حتی شغل مینامند. مانند لوازم و ملزومات پزشکی که ممکن است نام و نشان تجاریاش ابن سینا باشد. یا برند موفق فراوردههای لبنی چوپان که نام یک شغل مربوط به دام و دامداری است.
نام و نشان تجاری پوما، پلاستیک فریزرهای پنگوئن و نام تجاری علی بابا از دیگر نمونههای این اسامی هستند.
بی گمان زیباتر و منطقیتر است که رابطهٔ واضح و حداقل نیمه واضحی میان این گونه اسامی با خدمات و محصولات مرتبط به آنها وجود داشته باشد.
اسامی ساختگی و دگرگون شده
نامهایی مثل لکسوس، زیراکس، ایستک، دلوسه و غیره نامهایی هستند که در این دسته قرار میگیرند.
برای گزینش این نامها بهتر است رعایت شود که ریتمِ بیان و شکل ظاهری واژهٔ دگرگون شده به نحوی جذاب و قدرتمند باشد که ساختگی بودن یا حتی بی معنی بودن آن را جبران کند.
اسامی مرتبط به کالا و خدمات
نامهایی مثل پفک نمکی، تویوتا لندکروزر و سایت تخفیفان همگی از الگوی اسامی مرتبط به کالا و خدمات استفاده کردهاند.
این الگو معمولاً اشارهٔ کاملاً مستقیم به محصولات و خدمات دارد و برای هر کسب و کاری مناسب نخواهد بود. در واقع گزینش این الگو نیز باید بسیار هوشمندانه و به جا صورت گیرد.
اسامی ملّی و تاریخی
نامهای پاسارگاد، پارسیان، نایک و غیره از دستهٔ نام گذاریهای ملی و تاریخی هستند.
این دسته از نامها قطعاً بهتر است که ارتباط مستقیمی با کالا و خدمات شما داشته باشند تا مورد توجه قرار بگیرند.
تجانس آوایی و تکرار
نامهای ولوو، مزمز، دامداران، پرویز پرستویی، کامبیز دیرباز و غیره، همگی در این دسته قرار دارند.
این گونه نامها سخت جفت و جور میشوند اما اکثراً مقبولیت عام پیدا میکنند و بر سر زبانها می افتند چرا که حالتی خوش بیان و موسیقی وار دارند.
اگر برند شما شایان داشتن چنین نامی هست، دریغ نکنید.
اسامی اختصاری و سر واژهها
درکنار هم گذاشتن سر واژههای عبارتِ مربوط به کسب و کار شما، یکی دیگر از الگوهای نام گذاری برند است.
البته در این الگو بسیار مهم است که نام نهایی یک واژهٔ صدادار باشد (مثل فیات) نه ترکیبی از حروف بریده بریده (مثل آل کا دی).
اسامی جغرافیایی
نامهایی مانند مارلبورو، لندن فاگ، توسان، موهاوی، آب دماوند، دوغ آبعلی و غیره.
همانطور که میبینید نام گذاریهای خارجی و ایرانی در این الگو انجام شدهاند، چرا که الگوی نسبتاً پر طرفداری است، اما باید مراقب بود که از نامهای جغرافیایی مضر استفاده نشود.
منظور از نامهای جغرافیایی مضر نامهایی است که نه تنها کمکی به تقویت و شهرت و جلب توجه به برند شما نمیکند، بلکه معنا و محتوای وارونه نیز برای شما به همراه خواهد آورد. و در بهترین حالت، معنا و محتوایش خنثی خواهد بود.
برندی را فرض کنید که فرش صد دروازه نام بگیرد. صد دروازه شهری کهن است که شهرت خاصی پیرامون فرش در ایران و جهان ندارد. این نمونهای از نام جغرافیایی خنثی است.
حالا برندی را فرض کنید که فراوردههای پستهٔ گیلان نام بگیرد. به خاطر شرایط آب و هوایی استان گیلان پسته به هیچ وجه کشت موفقی نخواهد داشت، بلکه این محصول ویژهٔ مناطق گرم و خشک است. پس این نام برای این فرآوردهها بار منفی به همراه خواهد داشت.
اسامی مواد اولیه
گاهی نامی که برای محصول یا کالایی به کار برده میشود، نام مواد اولیهٔ آن محصول یا خدمات است.
مثل بخشی از نام شرکت ما، آروین ثبت، که خدمات ثبت شرکت و علائم تجاری را انجام میدهد. یا محصولات کوکاکولا که یک نام ترکیبی به معنی برگ کوکائین و دانهٔ کولا است.
برای انتخاب چنین نامهایی حتماً ترکیب بندی و ریتم نام را در نظر بگیرید.
پس از معرفی دسته بندیِ الگوهای نام گذاری، لازم است که اساساً با شیوهٔ نام گزاری برندهای قابل ثبت آشنا شوید.
چگونه برای خدمات یا کالای خود نام گذاری کنیم؟
- ابتدا خدمات یا محصولات کسب و کارتان را در سه خط به طور خلاصه بنویسید.
- سپس این سه خط را خلاصهتر کنید، تا به یک خط و سپس به سه یا چهار کلمه برسد.
- آن سه چهار کلمه را به عنوان کلید واژه بنویسید و سپس در واژه یاب، گوگل یا دیکشنریهای بین المللی و آنلاین سرچ کنید. به تعداد زیادی مترادف و هم معنی برمی خورید. آنها را یادداشت کنید.
- حالا هر آنچه که به عنوان کلیدواژهها و مترادفهایش گرد آوردهاید را با توجه به بخش تقسیم بندی الگوهای نام گذاری در همین مقاله تطبیق دهید. و به اصطلاح اتودهای گوناگونی از نام برندتان گرد آورید.
- ممکن است کلید واژهها و مترادفهایی که شما به دست آوردهاید در چندین و چند الگوی نام گذاری قرار بگیرد. همهٔ آنها را بنویسید و بارها و بارها بخوانید.
- دلایل برتری یا عدم برتری هر کدام را برای خودتان مشخص کنید.
- سپس یکی یکی نامها را حذف کنید تا مناسبترین و بهترینش باقی بماند.
- حالا اگر نام باقی مانده باتوجه به آنچه در این بخش شرح دادهایم، کامل و بی نقص و نوآورانه است، تبریک. شما نخستین گام موفقیت در برند سازی را برداشتهاید.
- اما اگر نام باقی مانده هنوز آن طور که باید، طبق الگوهای بالا کامل و بی نقص نیست، هنوز باید روی آن کار کنید و مشورت بگیرید.
آن را خلاصه کنید، ترکیب کنید، ساده کنید و تا میتوانید با آن بازی کنید و آن را بپرورانید.
به یاد داشته باشید که این نام قرار است سالها و حتی قرنها زندگی کند. پس ساده از کنار آن نگذرید.
پس از پایان مبحث نام گذاری به ادامهٔ مبحث کلیدهای ثبت برند میپردازیم.
کلید چهارم: هویت تازه بخشیدن به محصولات آشنا
آجیل، زعفران، پسته و خرما همگی محصولاتی آشنا هستند. و مانند سایر محصولات مثل انواع شیرینی، باغلوا و سوهان و غیره ترکیبی و ساختنی نیستند. اما میتوان با برند سازی همان محصولاتِ آشنا را متمایز و با قیمت بیشتری عرضه کرد.
زعفران سحرخیز را همه میشناسید. این محصول نمونهٔ بارز و موفقی از کاربران این کلید است.
کلید پنجم: بسته بندی خاص و اصولی
شرکت دوغ گرینه، با یک ایدهٔ ساده و خنثی که تولید دوغ بود روی کار آمد اما با یک بسته بندی متفاوت و خاص، یعنی بطریهای گرد و شکمی از تمام رقبای خود متمایز شد.
برای مبحث بسته بندی میتوان دو بخش مجزا قائل شد. یکی همان که دربارهٔ دوغ گرینه گفتیم، یعنی قوی کردن یک ایدهٔ ساده با تغییرات ظاهری متفاوت و بسته بندی خاص.
و دیگری بسته بندی اصولی و مناسب به طور عام.
یعنی شما هر کالا و محصولی که عرضه میکنید باید زیر نظر یک طراح گرافیک به بهترین شکل، طراحی و بسته بندی شده باشد. مثلن مواد غذایی و مواد بهداشتی که هر کدام برای آن که مورد توجه مشتر قرار بگیرند نیاز به ظاهری متفاوت دارند.
مواد خوراکی باید روی بسته بندیهای خود طرح و نقشی اشتها آور، یعنی استفاده از خطوط زاویه دارتر و رنگهای گرمتر داشته باشد تا ناخوداگاه اشتها را تحریک کند. و مواد بهداشتی باید بسته بندی با طرحهای منحنیتر و رنگهای سرد داشته باشند تا حس لطافت و پاکی را به مشتری القا کنند.
البته همهٔ این مواد نسبی خواهد بود و بدون استثنا نیست. اما قطعاً نیاز به تخصص و مهارت دارد.
کلید ششم: تمرکز روی پیام و شعار واحد
شرکت ولوو را همهٔ ما میشناسیم. شعار ولوو، طلایه دارِ امنیت، باعث شد تا صاحب این برند به سود و شهرتی دو چندان دست یابد. پس قطعاً انتخاب شعار برای برندتان را جدی بگیرید.
ساخت شعار برای نام و نشان تجاری، تکنیکهای ویژهای دارد که در این بخش به آن میپردازیم. ولی پیش از آن لازم است به این نکته اشاره شود که یک شعار زمانی بر سر زبانها خواهد افتاد و به سوددهی و شهرت منجر خواهد شد که صرفاً یک شعار نباشد.
بلکه ریشهٔ مستحکمی در واقعیاتِ کیفیتِ محصول و کالای شما داشته باشد. وگرنه خیلی زود از یک شعار سود آور به یک عبارت تمسخرآمیز و ضرر زننده تبدیل خواهد شد. پس شعار محصول خود را با دقت و صادقانه انتخاب کنید.
شرکت ولوو نیز نه تنها شعار امنیت میدهد بلکه اکثر کاربران آن امن بودن این خودروها را تأیید میکنند.
تکنیک اول: ردیف و قافیه
ما ایرانیها ذاتآً شاعر مسلک هستیم و اکثرمان برای ساخت شعارهایی موزون، با ردیف و قافیه استعداد داریم. از این ویژگی حتماً در ساخت شعار تبلیغاتی برندتان استفاده کنید.
البته بسیار دقت کنید که این تکنیک را در خدمت انتقال مفهوم قرار دهید و شعار شما صرفاً یک شعر کوتاه و خوش و آب و رنگِ بی ربط به خدماتتان نباشد.
برای مثال شعار تبلیغاتی شرکت سن ایچ را در نظر بگیرید. از میوه تا آبمیوه. در این شعار نه تنها از تکنیک گفته شده بهره بری شده است بلکه مفهوم طبیعی بودن و ارگانیک بودن آبمیوههای سن ایچ را نیز القا میکند.
که این موضوع به دلیل سابقهٔ طولانی این برند در بازار و کیفیت به نسبتاً خوب محصولاتش برای مردم و مشتریان قابل پذیرش واقع شده و برند سن ایچ را به شهرت و سوددهی رسانده است.
تکنیک دوم: تکرار
فقط بیک مثل بیک مینویسد.
شعار قدرتمند و نوستالژیک برند بیک بسیار زیبا و به جا از تکنیک تکرار برای شعار سازی برند استفاده کرده است.
در شعار بالا، برند بیک بر رهبری خود تأکید دارد و میگوید فقط ما هستیم که اصالت و کیفیت را کنارهم به شما عرضه میکنیم.
حالا ببینید که خلاصه کردن جملهٔ بالا در شعارِ فقط بیک مثل بیک مینویسد چقدر موجز و هوشمندانه است. بی شک تکنیکی که این ویژگیها را به این شعار بخشیده، همین تکنیک تکرار است.
تکنیک سوم: تناقض گویی
دورهای که در میان بازار آمریکا همهٔ افکار و اندیشهها پیرامون اندیشههای بزرگ بود، شرکت فولکس واگن با انتخاب هوشمندانهٔ شعارِ کوچک فکر کنید، به بازار آمریکا حمله کرد.
شرکت فولکس واگن با این تناقض گویی، توجه همگان را به خود جلب کرد و شهرت و ثروت بسیاری به دست آورد.
به ربط جذاب و دوست داشتنیِ این شعار با محصول فولکس دقت کنید و تکنیک تناقض گویی را در تبلیغات برندتان درست و به جا بکار ببرید.
تکنیک چهارم: ایهام
این تکنیک صرفاً مناسبِ نام و نشانِ برندهایی است که قابلیتِ برداشت یک یا چند معنی از آن وجود داشته باشد.
اگر نام تجاری شما چنین ویژگی دارد، درنگ نکنید. روی این قابلیت نام تجاریتان تمرکز کنید، شعاری ایهام گونه برایش بسازید و مشهور و ثروتمند شوید.
همه راضی از چسب رازی، نمونهای موفق از این گونه شعارهاست. نویسندهٔ این شعار از قابلیت چند معنی بودن و چند املایی بودنِ این نام تجاری بهرهٔ هوشمندانهای برده و صاحبان این برند را به موفقیت رسانده است.
تکنیک پنجم: هماهنگی آوایی
تجانس یا هماهنگی آوایی به معنی هم آهنگ بودن دو کلمه با اختلاف در معنا است.
این ترکیب بندی در شعار برندها خیلی کمتر مورد استفاده قرار گرفته است اما خوب است بدانید که بسیار مفید و مؤثر واقع خواهد شد، چرا که ریتم و موسیقی جاری در آن سبب ماندگاریاش در ذهن مخاطب است.
سن ایچ و دیگر هیچ، یکی از نمونههای استفاده از این تکنیک در ساختن شعارهای تبلیغاتی است.
برای نوشتن شعار تبلیغاتی تکنیکهای بی شمار دیگری نیز وجود دارد. مثلاً استفاده از ریتم و ساختار ضرب المثل ها و یا شعارهایی که آراسته به هر کدام از آرایههای ادبی باشند، تأثیرگذار خواهند بود.
بهتر آن که برای نوشتن شعار تبلیغاتی نام تجاری خود، کلید واژههایتان را یادداشت کنید، اطلاعات کلی و مختصری از آرایههای ادبی بدست آورید و سپس با کلیدواژهها بازی کنید تا به شعار مورد نظرتان برسید.
با پایان مبحث شعارنویسی برای نام و نشان تجاری، به مبحث کلیدهای رشد برند باز میگردیم.
کلیدهفتم: تمرکز روی محصول
شرکت اپل تنها شرکتی است که محصولات آی او اس وارد بازار میکند.
تفاوت محصولات اپل با سایر شرکتهای رقیبش و تمرکزش روی تولید محصولات غیراندروید، نه تنها ضعف محسوب نشده بلکه موجب توجه بیشتر مشتریان و روی آوری آنها به محصول است اگرچه قیمت بالاتری داشته باشد.
کلید هشتم: تمرکز روی بازار واحد
بهتر است از میانهٔ بازار خارج شوید و بالا یا پایین بازار را انتخاب کنید. چرا که در این دو قسمت رقبای کمتری وجود دارند.
مثل فروشگاههای افق و کوروش که اکنون در ایران پایین بازار را هدف قرار دادهاند.
البته حضور قدرتمند در پایین بازار باید ساختارمند باشد. یعنی فقط ارزان فروشی یا قیمت بالا روی کالا گذاشتن نیست که شما را موفق میکند. بلکه باید ابتدا ساختارهای آن را ایجاد کرده باشید.
کلید نهم: تمرکز روی اولین بودن
همیشه اولینهایی ماندگار هستند که در ذهن افراد جا خوش میکنند.
کوکا کولا، ریکا و تاید که همه از اولینهای خود هستند.
البته واقعیت این است که همیشه جا برای دومیهای قدرتمند نیز وجود دارد مثل پپسی کولا.
پس نخست بکوشید که محصول شما با ویژگی خاصش، اولینِ خود باشد. اما اگر در چنین شرایطی قرار ندارید، به دومی و حتی سومیهای قدرتمند نیز میتوانید فکر کنید. فقط قوی و منحصربه فرد باشید تا درامد و کسب و کار شما همیشگی باشد.
کلید دهم: میراث
ما در ایران میراث قدرتمندی برای تولید فرش و یا کشت انبوه درختان پسته داریم. اما مثلاً میراثی برای تولید ماء الشعیر در سطح جهانی نداریم.
اما بالعکس آلمانیها میراث تولید ماء الشعیر را دارند و میراثی مربوط به فرش یا پسته ندارند.
پس اگر خدمات یا محصولی تولید کنیم که میراث محلّی ما باشد، میتواند ما را مورد توجه قرار داده و به موفقیت برساند.
کلید یازدهم: جغرافیا
زعفران در خراسان ایران یا پسته در دامغان از یک جغرافیای مناسب برای نام گذاری برخوردار هستند.
اما ممکن است روزنامهای سراسری با نام خراسان، بخش زیادی از خوانندگان را گمراه میکند. چون تصور میکنند که این روزنامه صرفاً ویژهٔ خراسان و اخبار و نیازمندیهای آن منطقه است.
یا تولید مرکبات در جهرم یک بستر جغرافیای مناسب دارد که در یزد ندارد. پس محصولات حاصل از مرکبات بهتر است منسوب به جهرم باشند تا منسوب به یزد.
به ویژگیهای جغرافیایی کالا یا خدمات خود بسیار دقت کنید. مراقب مضرّت های آن باشید و از مزیتهای آن بهره ببرید.
کلید دوازدهم: توضیع
اگر بتوانید بازارهای تازهای را که تا کنون رقبای شما توجهی به آن نداشتهاند پیدا و تسخیر کنید، به یکی از استراتژیهای مهم تمایز دست یافتهاید.
مثلاً جوراب شلواری محصولی است که صرفاً در لباس فروشیهای زنانه عرضه میشود. شما اگر به عنوتان صاحب برند جوراب شلواری به عرضهٔ محصولتان در فروشگاههای لوازم آرایشی و بهداشتی زنانه یا سوپر مارکت های محلی فکر کنید، میتوانید بازار تازهای برای خود پیدا کنید که بهره برداری از آن، پیش از این به فکر کسی نرسیده است.
کلید دوازدهم: خدمات
بسیاری از مشاغل و کسب و کارها خدماتی هستند.
شمامی توانید ساختارخدمات موجود را شکسته و با ارائهٔ خدمات خاص خود و یا الگو گرفتن از سایر مشاغل به یکی دیگر از استراتژیهای تمایز دست پیدا کنید.
مثلاً شرکت کرایسلر برای اولین بار در تاریخ صنعت اتوموبیل، گارانتی 7\70 را ارائه داد. یعنی اگر در مدت هفت سال و یا پیش از هفتاد هزار کیلومتر رانندگی، اتوموبیل های خریداری شده از این برند خراب شوند، به صورت رایگان تعمیر و سرویس خواهند شد.
پس اگر کالای شما شرایط خدمات پس از فروش را دارد، حتماً به آن به عنوان یک ویژگیِ جذب مشتری نگاه کنید و از این ویژگی بهره ببرید.
کلید چهاردهم: طراحی
ما میتوانیم با طراحی متفاوت محصولات و خدمات خود را به شدت از سایر رقبا متمایز کنیم.
در لوازم خانگی غیربرقی، شرکت جهانی آیکیا با طراحی ساده اما کاربردی، و با قابلیت مونتاژی آسان توانست از یک شرکت محلّی به یک غول جهانی تبدیل شود.
فرصتهای بسیار زیادی در طراحی نهفته است که به هیچ وجه دست کم گرفتنی نیستند.
پس همواره در تلاش باشید که محصولات برند شما طراحیهای خلاقانه و کاربردی و طبعاً به روز داشته باشند.
پس از به اتمام رسیدن بحث کلیدهای شخصیت سازی برند، لازم است که به مبحث حواس پنج گانه و رنگ قدرتمند در برندسازی بپردازیم.
شاید واقعاً گفتن این نکته لازم نباشد که استفاده از حواس پنج گانه یکی از مهمترین عناصر ساخت یک برند قدرتمند است. اما متاسفانه باید بگوییم که به مسألهٔ ی استفاده از این حواس خصوصاً در برندهای ایرانی بسیار کم پرداخت شده است.
اگر بتوانید از تمامی حواس پنجگانهٔ خود برای ساخت یک برند قدرتمند بهره ببرید، این کار، به شدت شما را از سایر رقبایتان متمایز میکند.
حس بینایی
حس بینایی در شکل ظاهری محصولات از قبیل رنگ، شکل ظاهری، طراحی و بسته بندی دخیل است.
به منظور درگیر کردن حس بینایی مشتری با کالای تحت برندتان، از متخصصین طراحی صنعتی و گرافیستهای خبره بهره بگیرید.
حس بویایی
بعد از حس بینایی، حس بویایی قویترین حس انسان شناخته شده است.
شاید برای شما هم بارها و بارها پیش آمده باشد که با استشمام یک بوی خاص به سالها پیش برگشتهاید و خاطرات شفافی برای شما زنده شده است.
برخی از برندها از این حس بویایی استفادهٔ جذاب و خلاقانهای کردهاند. خوب است بدانید که این حس محدود به فراوردههای خوراکی نمیشود و اتفاقاً اگر برای محصولات غیرخوراکی از حس بویایی استفاده شود، بسیار جذابتر و خلاقانهتر خواهد بود.
برای مثال برندهای بزرگی در دنیا، سالهای سال است که بوهای ثبت شده دارند. مثل هواپیمایی سنگاپور که از این حس به عنوان یکی از پایههای برندینگ خود استفاده کرده است.
حس لامسه
رواج فروشگاههای اینترنتی و شبکههای مجازی و سایتهای خرید و فروش اجناس و کالاها، بسیاری از صاحبان فروشگاههای حضوری و فیزیکی را نگران کرده است.
اما باید بگوییم که هیچ جای نگرانی نیست. هنوز هم بسیاری از مردم معتقدند که برای خرید کالا باید آن را لمس کنند تا از کیفیتش مطمئن شوند و جنس آن را بپسندند.
پس میتوان از این حس لامسه در جهت تمایز و خاص شدن محصول استفاده کرد.
برای مثال پتوهای زبرِ پلنگی، سالهای سال در ایران رواج داشت، تا آن که برند پتوی گلبافت، با ملموس کردن نامش در لطافت محصولاتش، توانست به شهرت و ثروت برسد.
البته حس لامسه صرفاً برای محصولاتی مثل پتو و پوشاک و نساجی کارآمد نیستند، بلکه مثل حس بویایی در محصولات غیرخوراکی، حس لامسه نیز در محصولات غیر پارچهای میتواند کاربردی جذاب و خلاقانه داشته باشد.
حس شنوایی
بسیار مهم است که از محصولات برند شما چه صدایی به گوش مخاطب برسد.
برند پورشه روی صدای اگزوز ماشینهای خود، میلیونها دلار هزینه میکند تا قدرت برند خود را اثبات کند.
و صدای زنگ گوشیهای آیفون که که برای خودش ارزش و اعتبار به همراه دارد.
البته برای برانگیختن حس شنوایی مخاطب از طریق محصولاتتان، لازم نیست حتماً محصولی صدا دار مثل خودرو یا تلفن داشته باشید.
شما میتوانید در فروشگاه یا رستورانتان موزیک خاصی را پخش کنید که ویژهٔ نام و نشان تجاری شما باشد، یا حتی مجموعه آثار یک موزیسین را ویژهٔ محصولات برندتان کنید.
حتی اگر هیچ کدام از این شرایط را برای صدا دار کردن محصولات و خدمات برندتان ندارید، باز هم میتوانید از این حس برای جذابیت محصولتان استفاده کنید.
مثلن میتوانید در تیزرهای تبلغاتیِ برندتان، موزیک یا آواهای متناسب با محصولتان را تکرار کنید، تا آن آوا یا موزیک مختص برند شما شود و هرکجا که شنیده شود، برند شما را در ذهن مخاطب یادآوری کند.
حس چشایی
اکبرجوجه، مک دونالد و آیس پک نمونههای موفق از برندهایی هستند که با درگیر کردن حس چشاییِ مخاطب به شهرت و ثروت رسیدهاند. به گونهای که طعم و مزه را به صورت کُدِ معتبری در نمایندگیهای مختلفشان به مخاطب عرضه میکنند.
در ادامهٔ این بحث لازم است پیرامون کاربرد رنگها در نام و نشانهای تجاری و محصولات و خدماتشان، مطالبی ذکر شود.

رنگ قرمز
نماد پویایی، سرزندگی، شهوت و هیجان است.
این رنگ برای برندهای هیجانی بسیار مناسب و ارزشمند است. البته توجه کنید که تمامی رنگها در ترکیب با خاکستری میتوانند معانی بسیار متفاوتی داشته باشند و این موضوع به شدت روی مفاهیم ادراکی آنها متفاوت است.
مثلاً قرمز پررنگ با قرمز کم رنگ تفاوت زیادی در مفهوم دارد.
برند کوکاکولا سالهای سال است که از قرمز به عنوان رنگ سازمانی خود استفاده کرده است.
رنگ صورتی
نماد جوانی، عاشقی و زنانگی است.
اگر قصد دارید که یک برند زنانه برای لوازم آرایشی یا پوشاک بانوان داشته باشید، این رنگ میتواند یکی از انتخابهای اصلی شما باشد.
البته پیش از انتخاب رنگ برندتان، رقبای خود را جستجو کنید و برندشان را بشناسید که مبادا ناآگاهانه دست به تقلید بزنید و ناخواسته مورد تهمت قرار بگیرید. چرا که یکی از نقاط ضعف بزرگ در برند سازی، کپی کردن از سایر رقباست.
صورتی نیز مثل سایر رنگها در حالت کم رنگ و پررنگ، معانی متفاوتی دارد. خوب است بدانید که برخی از گونههای رنگ صورتی یادآور ضعف و بیماری و برخی دیگر یادآور اسباب بازیهای بی کیفیت بچه گانه هستند. پس در شدت و ضعف رنگ صورتی برای برندتان نهایت دقت و توجه را داشته باشید.
رنگ زرد
تمثال خورشید و فریاد زنندهٔ هیجان است. نماد شادی و جلال و جبروت است.
اگر به دنبال رنگی گرم، روشن و پر انرژی و مثبت هستید، از زردهای پررنگ و قوی استفاده کنید. اما به تمامی دقت کنید که چه زردی را انتخاب میکنید. مبادا زردی که برمی گزینید تداعی درستی از مفهوم مورد نظرتان نداشته باشد.
رنگ نارنجی
رنگ نشاط و جوانی ست. از خانوادهٔ زرد و قرمز است و از ترکیب این دو رنگ به دست میآید. این رنگ یادآور پرتقال و مرکبات است.
دقت کنید. اگر کسب و کاری مرتبط با این موضوعات دارید نارنجی را فراموش نکنید. همچنین نارنجی رنگ مورد علاقهٔ برونگراهاست. رنگی است اشتهاآور و پرهیجان. از این رو این رنگ و تنالیته های آن برای مواد خوراکی و تنقلات پیشنهاد میشود.
رنگ هلویی یکی از مشتقات رنگ نارنجی است، رنگی بسیار شیرین و مثبت که برای محصولات بهداشتی و ارگانیک مناسب است.
رنگ قهوهای نیز که یکی دیگر از مشتقات رنگ نارنجی است، رنگی سالم، حمایتگر، اصیل و نماد خاک و زمین است.
در سالهای اخیر رنگ قهوهای ارزش بیشتری یافته و محصولات چرمی و چوبی که به عنوان کالاهای اصیل شناخته میشوند از این رنگ استفادهٔ زیادی کردهاند.
اگر کسب و کاری مرتبط با اصالت و ماندگاری دارید، رنگهای قهوهای و برنزی برای برند شما انتخاب درستی است.
رنگ آبی
نماد آسمان، آرامش و دوام و پایداری است.
رنگ آبی رنگی استاندارد برای شرکتهای هواپیمایی است اما دقت کنید که اگر رقبایتان قبلاً این رنگ را انتخاب کردهاند، شما با تغییر در تناژ رنگ آبی اصلی و ترکیب آن با کمی سبز و سفید، رنگی متفاوت برای برند خود بسازید.
آبی دریایی نیز از تمهای این رنگ است که نماد قدرت و اعتبار است.
در برخی از کشورها از این رنگ به عنوان رنگِ لباس پلیس بهره میبرند که بی ربط با مفهوم این رنگ نیست.
رنگ بنفش
نماد جلال و شکوه است. و حتی القا کنندهٔ استرس، ترس و سردرگرمی.
این رنگ در حالتی از پختگی برای محصولات و کالاهای لوکس بسیار مناسب است. ولی در حالتی دیگر ممکن است برای مثلاً یک برند انتشارات کتابهای روانشناسی و کودک نامناسب و ناتوان باشد.
رنگ بنفش از ترکیب آبی و قرمز به دست میآید. در واقع حالتی از این رنگ که به قرمز متمایل است، گرم و مجلل است. اما حالتی از این رنگ که به آبی متمایل است، سرد، تنها و سردرگم است.
رنگ سفید
نماد پاکی، آرامش، بی کرانی و سلامت است.
رنگ سفید رنگی بسیار کاربردی برای اغلب صنایع و خدمات است که میتواند به صورت تک رنگ یا در ترکیب با رنگهای دیگر به کار برده شود.
اگر در فکر یک برند ایرانی هستید، لازم است بدانید که ایرانیان از هزاران هزار سال پیش، علاقهٔ خاص خود به این رنگ را در پوشش، در نمای داخلی و خارجی خانه و در انتخاب رنگ خودروهایشان ثابت کردهاند.
رنگ سیاه
رنگ سیاه، رنگی قدرتمند و کلاسیک است.
رنگ سیاستمداران و تجمل گرایان است. رنگی بسیار کاربردی برای تأثیرگذاری بر ذهن مخاطب و در عین حال نماد اندوه و مرگ و سوگ نیز هست.
اگر استفاده از رنگ سیاه را برای برند خود در نظر دارید، پیشنهاد ما به شما این است که این رنگ را در ترکیب با سایر رنگها استفاده کنید.
رنگ سبز
نماد سرزندگی، امید، آرامش، درمان و خوش ذاتی و معنویت است.
این رنگ کاربری بسیار بالایی دارد. چرا که از ترکیب دو رنگ آبی و زرد به دست میآید. هر چه زرد در ترکیب این رنگ بیشتر باشد سبزِ به دست آمده جوانتر، نوشکفتهتر و سرزندهتر است.
اما هر چه آبی در ترکیب این رنگ افزایش پیدا کند، سبز شما تیرهتر، اصیلتر و قدرتمندتر میشود و گرمای آن کاهش پیدا میکند.
پس از شرح ویژگیها و حس رنگها لازم است به این نکتهٔ مهم اشاره کنیم.
اگر صاحب برندی هستید که رقبای قدرتمندی ندارد، ترجیحاً بی پروا از رنگِ نماد کسب و کارتان استفاده کنید، نه از رنگ موردعلاقهٔ خودتان یا رنگهای ترکیبی.
اما اگر رنگ اصلیِ نماد کسب و کارتان پیشتر تسخیر شده است، میتوانید به رنگهای ترکیبی و مشتق شده از آن رنگ اصلی رجوع کنید. و رنگ مختص برندتان را بسازید.
دنیای رنگها بزرگتر از آن است که دست و پای خلاقیت و نوآوری طراحان برندهای گوناگون را ببندد. پس در کنار بازی با کلمات برای ساخت نام و شعار برندتان، بازی با رنگها را فراموش نکنید.
پس از مبحث رنگ در برند سازی، به موضوع جذاب و مهم آرم و لوگو میرسیم. این مطالب را به دقت دنبال کنید.
آرم یا لوگو نماد و نشان بیرونی یک برند
اولین قدم برای انتخاب و ساخت یک لوگوی قدرتمند، داشتن ایده برای این لوگو است.
همهٔ عوامل یک برند قدرتمند و بی نقص، باید حامی، مکمل و متناسب با یکدیگر باشند. پس ایدهٔ اولیهٔ اولیهٔ شما برای برند سازی، هدف، نام، رنگ، بسته بندی، شعار و چگونگی به کاربری حواس پنجگانه در جذب مشتری، همه و همه باید رهروان یک مسیر باشند.
اما لوگو به عنوان نماد و نشان بیرونی یک برند، باز سنگینتری را بر دوش میکشد. اگر به لوگوهای معروف ملّی و جهانی دقت کنید متوجه خواهید شد که همهٔ آنها مفهومی منطقی در رابطه با کسب و کار مربوط به خود را یدک میکشند.
پس لوگو به هیچ وجه نمیتواند سرخودانه، احساس گرایانه و یا اتفاقی و نامربوط طراحی شود.
ابعاد مناسب لوگو چی هست؟
تجربه نشان داده است که بهترین و خوش دید ترین لوگوها آنهایی هستند که در فرم مستطیل و در ابعاد 4_2.5 طراحی شدهاند. یعنی درست مثل شیشهٔ جلوی اتوموبیل که دید کاملی به راننده میدهد. چرا که انسان دارای دو چشم و دیدِ واید و مستطیل است، پس بهتر آن است که از این فرم و ابعاد برای طراحی لوگو استفاده شود.
البته ناگفته نماند که هستند آرمها و لوگوتایپ های بسیاری که خارج از این فرم طراحی شدهاند و بسیار چشم نواز، خلاق و موفق هستند.
کهن الگوها در لوگو و برند سازی
سالها پیش روانشناس سوییسی، کارل گوستاو یونگ، برخلاف نظر استادش فروید، اظهار کرد که انسانها مثل یک لوح سفید به دنیا نمیآیند. یعنی در حافظهٔ انسانی خود الگوهایی صدهزار ساله دارند. او این الگوها را آرکتایپ یا کهن الگو نامید.
کهن الگوهای اصلی دوازده عدد هستند.
- بی گناه
- یتیم
- جنگجو
- حامی
- جستجوگر
- عاشق
- نابودگر
- آفریننده
- حاکم
- جادوگر
- فرزانه
- دلقک
دانشمندانی که به صورت میان رشتهای کار و تحقیق میکنند، مدتها پیش متوجه شدند برندهایی که نمایانگر یکی از کهن الگوهای بالا هستند، بسیار موفقتر از سایرین عمل میکنند.
مثلاً برند جیپ با اینکه ماشینهایی ساده و سخت و غیرراحت میساخت، همواره در سراسر جهان مورد استقبال بود. چرا؟
چون کهن الگوی جستجوگری انسان را برمی انگیخت.
چندی پیش متفکران دیگری ادّعا کردند که برندها میتوانند هم زمان، برانگیزانندهٔ چندین کهن الگو باشند. مثلن یک تویوتا لندکروز علاوه بر زنده کردن کهن الگوی جستجوگر، میتواند نقش حاکم را نیز برای ما ایفا کند.
همهٔ اینها گفته شد که بدانید پیدا کردن کهن اگوی برندتان مهم و قابل توجه است. پس در یکی از گامهای برندسازی باید سعی کنیم کهن الگوی اصلی خود را پیدا کنیم.
جملهای دربارهٔ لوگو مشهور است که میگوید: هر برند باید در ابتدا یک میخ کلامی داشته باشد و سپس به کمک لوگو در نقش چکّش این میخ کلامی را به ذهن مخاطب بکوبد.
به عبارت دیگر لوگو یا آرم باید حمایت کنندهٔ مفهوم کلامی یک نشان تجاری باشد.
پس وظیفهٔ ساخت لوگوی برندتان را بر دوش یک طراح و متخصص خبرهٔ این کار بگذارید و از وی چند اتود اولیه بخواهید. مناسبترینش را انتخاب کنید و دوباره از وی بخواهید تا روی آن کار کند.
دربارهٔ کهن الگو و آرم و لوگو با طراحتان صحبت کنید. همه جوره اطلاعات کالاها یا خدماتتان را در اختیار طراح قرار دهید و از وی بخواهید که کاملاً هم راستا با هدف شما لوگو یا نماد و نشانتان را طراحی کند.
دقت کنید از میان اتودها، لوگو و آرمی را انتخاب کنید که سادهترین و گویاترین و کم عنصر ترین حالت ممکن را داشته باشد.
چرا که یک لوگوی پر از خط و نقطه و شکل به هیچ وجه استعداد ماندگاری در اذهان را نخواهد داشت و جذابیت لحظهای خود را از دست خواهد داد.
لوگو یا آرم برند خود را کمی، فقط کمی غیرقابل کشف انتخاب کنید. لذت لبخندی که پس از کشف ارتباط آرم یا لوگو با خدمات و کالای شما بر لبان مخاطب مینشیند، تأثیر به سزایی در بازگشت وی به سوی برند شما و معرفی شدنتان به دیگران دارد.
دقت کنید. افقی بودن و تک رنگ بودن آرم نیز از عوامل مهم توجه ناخوداگاه مخاطب به آرم و نشانِ برند شماست.
پس از اتمام بحث لوگو و نشانِ برند، به مبحث مدیریت و رهبری برند میرسیم. در این بخش به بیان راهبردهای بسیار مهم در مدیریت و رهبری برند خواهیم پرداخت که اگر شما به عنوان یک رهبر برند از این راهبردها آگاه نباشید، موفقیتتان نسبی و غیرقابل تضمین خواهد بود.
تلهٔ گسترش برند
ما انسانها به طور طبیعی خواستار کش دادن برند خود هستیم.
یعنی که هر کجا و به هر بهانهای برند خود را مورد توجه قرار میدهیم. پرسش این است که این کار چقدر میتواند درست باشد؟
پاسخ پرسش بالا کاملاً بسته به محصولات و خدمات شماست.
اگر صنایع یا خدماتی که ارائه میدهید با تخصص شما هم آهنگ است، این کار کمک کننده است. اما اگر برای گسترش و شهرت برند خود هر محصول و خدمات نامربوطی را به برند خود نسبت میدهید، باید بدانید که در تلهٔ گسترش برند افتادهاید.
تصور کنید پرفسور سمیعی به عنوان یک جراح مغزِ ماهر بیمارستانی به نام خودش دایر کند. و آن بیمارستان بسیار مشهور و موفق شود. آیا درست است که در ادامهٔ این شهرت و موفقیت، رستورانی نیز به نام پروفسور سمیعی ساخته شود؟
یا در مثال دیگر، برند اکبر جوجه که در فرآوری خوراک و خورشت مرغهای ترش موفق و مشهور شده است، منطقی است که هتلی دایر کند و نام آن را اکبر جوجه بگذارد؟
طبیعتاً پاسخ منفی خواهد بود.
پس اگر صاحب برند موفقی شدید، روی کیفیت و به روز شدن کالا و خدماتتان تمرکز کنید نه روی توسعه دادنها مخرب این چنینی.
راست مغزی و چپ مغزی
چند دهه پیش اثبات شد که دو نیمهٔ چپ و راست مغز ما تواناییهای متفاوتی با یکدیگر دارند.
به این معنی که قسمت چپ مغز ما محاسبات و منطق را انجام میدهد و قسمت راست مغزمان مسئول خلاقیت، طراحی و کل نگری است.
سالهای سال است که راست مغزها و چپ مغزها برای خود مدّعی تواناییهای ویژهای هستند.
اما ما پیشنهاد میکنیم اگر چپ مغز هستید، در کنار تقویت قسمت چپ مغزتان، آموزشهایی برای تقویت هرچه بیشتر قسمت راست مغزتان ببینید و بالعکس. زیرا هر کدام اینها به تنهایی نمیتواند عامل موفقیتهای چشم گیر باشند.
همچنین شما به عنوان یک مدیر باید این توانایی را داشته باشید که هم بر کارمندان چپ مغز و هم بر کارمندان راست مغز خود نظارت داشته باشید و سر از کارشان دربیاورید.
در طراحی محصولات و خدمات خود از راست مغزان کمک بگیرید و دربارهٔ امورمالی، بازاریابی و حسابداری با چپ مغزان مشورت کنید.
راست مغزها میتوانند محصولاتی بسیار متمایز طراحی کنند، اما توجه داشته باشید که بازار همواره محصولاتی را میپذیرد که تمایزشان کاربردی و قابل تشخیص باشد.
مثلاً سالهاست پنکههایی ساخته شدهاند که اصلاً پرّه ندارند، این جالب و خلاقانه است اما این محصول هیچ گاه پرفروش نشد و موفقیتی در بازار و محبوبیتی میان مردم به دست نیاورد. چرا؟
زیرا بسیاری از مردم اصلاً باور نمیکنند که پنکه بدون پرّه تأثیری در خنک شدن و تهویهٔ هوا داشته باشد.
پس به عنوان یک مدیر، مراقب نوآوریهای گروه طراحان برند خود باشید. مبادا که خلاقیتهای بیش از حدّ آنها موجب شکست شما در موفقیتِ فروشِ محصولی خاص از برندتان بشود.
جایگاه خود را در بازار پیدا کنید
با آزمون و خطاهای اولیه جایگاه برند خود را در بازار پیدا کنید.
برند هاکوپیان در ایران قسمت بالای بازار را انتخاب کرده است. اما این موضوع به این معنی نیست که آنها هیچ کالای ارزانی ندارند. بلکه هاکوپیان پیراهنهایی با قیمت مشابه بازار نیز دارد. اما کت و شلوارهایی هم قیمت با محصولات مشابه رقبایشان ندارند.
هاکوپیان برای برند خود جایگاه سازی بسیار دقیق و هوشمندانهای انجام داده است. با ساخت فروشگاههایی که در آن از حواس چند بعدی استفاده شده است، جایگاه بالای برندشان را به نمایش گذاشتهاند.
آنها حتی برای خشک شویی محصولات خود نمایندگیهای خاصی را درنظر گرفتهاند و در آخرین اقدام خود، این امکان را به مشتریان دادهاند که سفارش کت و شلوارِ ویژه و دست دوز مخصوص خودشان را به برند هاکوپیان بدهند.
همچنین تبلیغات هاکوپیان فقط در مجلات و روزنامههای مدیریتی دیده میشود. زیرا آگاهانه تشخیص دادهاند که باید کدام بخش از بازار را هدف قرار بدهند.
پایین بازار را فراموش نکنید
اگر توانایی تولید محصولات یا ارائهٔ خدماتی با کیفیت مناسب و قیمت کم را دارید، پایینِ بازار را فراموش نکنید.
چرا که با توجه به وضعیت ضعیف اقتصادی در بسیاری از مناطق کشور، توجه به بخش پایینتر بازار برای شهرت و درامد شما کارساز و راه گشاست.
یعنی تولید محصولات و عرضهٔ خدماتی که کمی ارزانتر از سایر رقبایتان باشد، کیفیتی متناسب داشته باشد و مشتری را راضی نگه دارد.
سرمایه گذاری کنید
قطعاً برای داشتن یک برند قدرتمند به پول و سرمایه نیاز دارید. دیجی کالا که امروز بزرگترین فروشگاه اینترنتی خاورمیانه و سومین سایت بزرگ ایران است، بدون پول و سرمایه هرگز به این جایگاه نمیرسید.
اگر سرمایه گذاریهای چند صد میلیاردی سرمایه گذاران وجود نداشت، دی جی کالایی که ما میشناسیم هرگز نمیتوانست با این قدرت در بازار اینترنتی ایران فعالیت کند.
مبادا اسیر توهمات ایجاد شده توسط برخی از سخنرانان انگیزشی بشوید و آیندهٔ خود را نابود کنید. انگیزه برای آغاز و پیروزی در هر فعالیتی خوب است اما قطعأ انگیزه با توهم فرق دارد.
اپلی که امروز میشناسیم، اگر سرمایه گذاری به نام مایک مارکولا را نداشت هرگز به این موفقیت شگفت نمیرسید و یک بازی بچه گانه باقی میماند.
اگر قصد راه اندازی یک رستوران را با منوهایی خاص دارید، حتماً پیش از هر اقدامی برآورد هزینه کنید.
مثلن اگر راه اندازی رستوران پانصد میلیون سرمایه نیاز داشت و شما فقط پنجاه میلیون سرمایه داشتید، فکر رستوران را از سرتان بیرون کنید و سراغ یک شغل خدماتی بروید که نیاز به سرمایهٔ اولیهٔ کمتری دارد.
زیرا در غیر این صورت نه تنها پنجاه میلیون اولیهتان را از دست میدهید، بلکه میلیونها میلیون دیگر بدهکار خواهید شد.
پس هرگز اسیر جلال و جبروت برندهای موفق نشوید. و هم زمان با ایده گرفتن از آنها برندهای شکست خورده و مال باخته را هم مورد بررسی قرار دهید و از آنها درس بگیرید.
تمرکز بر روی کیفیت و خلاقیت، به جای کمیت
استیو جابز معتقد بود که تیمهای بزرگ توانایی انجام کارهای خلاقانه و ساختارشکنانه را ندارند و زیر بار بروکراسی اداری کمر خم میکنند.
به همین دلیل بود که وی در دل کمپانی اپل برای خود تیمهای صد و پنجاه نفری تشکیل میداد که گوشی آیفون نتیجهٔ گردهمایی یکی از همین گروهها بود. گوشی آیفونی که انقلابی در صنعت تلفنهای همراه به وجود آورد.
مالکوم گلادول، نویسنده و خبرنگار کانادایی در کتاب ارزشمند خود سخنی را از رابین دونبار انسان شناس نقل کرده است که مهر تأییدی بر کارایی بالای گروههای کوچک دارد.
او میگوید:
این یک فرصت بی نظیر برای ما و شماست، البته اگر که سازمان بزرگی نداریم و با تعداد کم نفرات مشغول ساخت برند قدرتمند خود هستیم. ما میتوانیم با تعدادِ کمِ نیروهای فداکار و چابک، در مسیر ساخت یک برند موفق و توانمند گام برداریم.
پس در پی جمع آوری نیروهای متعدد بودن و کارمندان بسیار داشتن، نمیتواند کلید موفقیت و شهرت شما به عنوان صاحب یک نام و نشان تجاری بشود.
همواره افراد متخصص و درست کار را برای رشد برندتان استخدام کنید تا دچار روزمرگیهای مرسوم شرکتها و ادارات نشوید و همواره خلاقیت و کیفیت استاندارد را در محصولات و خدماتتان حفظ کنید.
رشد و توسعه برند
به قول پروفسور میلتون فرایدمن برندهٔ نوبل اقتصاد، اغلب ما افراد و شرکتها به رشد نیاز نداریم بلکه به رشد اشتیاق نیاز داریم.
رشد صحیح باید نتیجهٔ مستقیم و طبیعی فعالیتهای قبلی ما باشد، نه اینکه ما هر روز در حال برنامه ریزی برای رشد بی حساب و کتاب باشیم.
شاید شما که اکنون این مطالب را میخوانید، تعجب کنید چرا که همواره و خصوصاً در مسیر در مسیر موفقیت میشنویم رشد، رشد و رشد. اما این نکته را فراموش کردهایم که هیچ چیزی در طبیعت همواره رشد نمیکند و هر مسیر رو به بالایی، فرجام به سطوح صاف و مسیرهای سرازیر میرسد. چه گیاه و چه انسان و چه طبیعت.
منظور این است که واقع بین باشید و رشد را به قیمت از دست دادن آرامش، خانواده و اعتبار و سلامتی، با قبول سرمایههای نزولی و وامهای غیرقانونی نپذیرید. چرا که واقعیت چیز دیگری است.
واقعیت این است که برترین کمپانیهای دنیا مثل کوکا کولا و آی بی ام رشدی معادل دو تا سه درصد در سال دارند و همچنان ثروتمند و موفق باقی ماندهاند. پس به هیچ وجه در پی پرشهای غیرمنطقی و رشدهای نجومی نباشید.
حالا با به پایان رسیدن این مباحث بسیار مهم، لازم است در پایان این مقاله اشارهٔ مختصری به قوانین ثبت برند در ایران، مراحل و بایدها و نبایدهای آن نیز بشود.
مراحل ثبت علائم تجاری در ایران
- مراجعه به پایگاه اینترنتی مالکیت صنعتی.
- ورود به قسمت ثبت علائم تجاری.
- انتخاب نوع اظهارنامه.
- پرکردن مشخصات مالک.
- بارگذاری مدارک ذکر شده.
- بررسی دوباره و تأیید اطلاعات و مدارک.
- پرداخت اینترنتی هزینهٔ ثبت.
- دریافت شمارهٔ اظهارنامه و رمز از طریق پیامک.
- ارسال فیش و مدارک به نشانی مرکز و تأیید یا ردّ آن توسط کارشناس مربوطه.
- در صورت تأیید، واریز فیش نهایی و اعلام در روزنامهٔ رسمی قوهٔ قضائیه.
- -درصورت عدم اعتراض شخص یا سازمانی مبنی بر صدور مجوز ثبت، پیگیری ودریافت برند متقاضی از طریق اطلاعاتی که در پایگاه اینترنتی ثبت شده انجام میشود.

هزینههای ثبت برند در ایران چقدر است؟
هزینههای ثبت برند با توجه به گستردگی، کارایی و ویژگیهای هر محصول یا فعالیت و حقیقی یا حقوقی بودن متقاضی، متفاوت است.
همچنین چاپ و استعلام علائم تجاری در روزنامههای رسمی و رسیدگی به اعتراضات و شکایات احتمالی پس از درخواست، هزینههایی را در بردارد. که با توجه به شراط شخص متقاضی به وی اعلام میشود.
برندهای غیرقابل ثبت در ایران
- علائم تجاری مؤسسات رسمی مانند صلیب سرخ، ایرانسل، رجاء و غیره.
- نشانهها و آرمهای منسوب به دولت ایران مثل حلال احمر.
- پرچم رسمی دولت ایران و نشانِ ویژهٔ آن.
- پرچمها و نشانههای منسوخ شده و ممنوع شدهٔ دولت ایران.
- واژهها و یا عباراتی که مستقیم و غیرمستقیم منتسب به مقامات رسمی ایران باشند.
- نشانهها و یا واژههایی که اختلال در نظم، قانون و عفت عمومی جامعه ایجاد کنند.
بخشی از قوانین و مراحل ردّ تقاضای ثبت علائم تجاری در ایران
پس از ثبت درخواست علائم تجاری توسط متقاضیان، در دو روزنامهٔ رسمی کشور، افراد ذی نفع به مدت سی روز فرصت دارند که اعتراض خود را نسبت به ثبت آن علائم اعلام کنند.
به این ترتیب که اشخاص ذی نفع فیش پرداختی رسیدگی به اعتراض نامه را به همراه اعتراض نامهٔ خود مبنی بر عدم رعایت بندهایی مشخص، از قانون که مربوط به این مسئله است، تسلیم ادارهٔ مالکیت صنعتی میکنند.
متقاضی ثبت نیز اگر همچنان بر تقاضای خود مصر باشد، بیست روز فرصت دارد که دفاعیهٔ خود را در برابر اعتراض نامه تدوین، و برای رسیدگی و داوری تقدیم کند.
فرصتهای نام برده برای متقاضی و معترض در صورتی که خارج از ایران اقامت داشته باشد، دو برابر خواهد بود.
نتیجه برای هر دو طرف، هرچه که باشد، هیچ یک از هزینههای پرداختی جهت رسیدگی بازپس داده نمیشود.
بررسی نکات مهم دربارهٔ ثبت برند در ایران
- اگر برندی به زبان غیرپارسی باشد، باید برای ثبت و انتقال و سایر مراحل، گواهی بازرگانی تهیه کند.
- اگر دو نفر همزمان برای ثبت برندی اقدام کنند، تقاضای فردی که حتی یک روز زودتر به ثبت رسیده باشد، برای بررسی ارجحیت دارد.
- پس از ثبت تقاضای برند، برای اطمینان از عدم ثبت آن در گذشته و توسط شخصی دیگر، استعلام انجام میشود.
- در ثبت برند به جز برای برخی محصولات خوراکی و نوشیدنی، داروها و لوازم آرایشی اجباری وجود ندارد.
- اگر صاحبان علائم تجاری به مدت سه سال برند خود را بدون استفاده رها کنند، هر شخص ذی نفعی میتواند ابتال آن را از دادگاه درخواست کند.
تمدید علائم تجاری در ایران
علائم تجاری در ایران به مدت ده سال قابل استفاده و دارای اعتبار هستند.
پس از گذشت ده سال، صاحبان این برندها، شش ماه فرصت دارند تا با پرداخت هزینهٔ مقرّر، برند خود را تمدید نمایند.
اگر صاحبان علائم تجاری در این مدت شش ماه، برای تمدید برند اقدام نکنند، باید نصف هزینهٔ ثبت همان برند را به عنوان جریمه بپردازند تا برندشان تمدید شود.
در غیر این صورت، آن برند از درجهٔ اعتبار ساقط خواهد شد.
برای شروع میتوانید در خواست تمدید را از طریق سامانهٔ الکترونیکی ثبت نمایید.
امیدواریم در این مقاله، هرچه که پیرامون امور ثبتی برندها و علائم تجاری نیاز داشتید، در اختیارتان گذاشته باشیم. و پاسخهای پرسشهایتان را با خواندن این مقاله، به تمامی دریافت کرده باشید.
برای آنکه برند شما بدون هیچ گونه مشکلی و در کمترین زمان ممکن، مراحل ثبت را طی کند، و در صورت داشتن هر گونه پرسش و ابهام پیرامون ثبت علائم تجاری مورد نظرتان، با کارشناسان ما در مؤسسهٔ آروین ثبت، تماس بگیرید.
سلام… روزتون خوش…. ممنون از مطالب مفید و کاربردی ک ارائه کردید